Overgave

Echte overgave begint niet bij de ander, maar bij het moment dat we onszelf niet meer verlaten.

Overgave — de kunst van toelaten zonder te verdwijnen

Er zijn van die woorden die we allemaal kennen, maar zelden echt doorvoelen. Overgave is er zo één. In veel spirituele en therapeutische contexten wordt het gezien als iets verhevens: loslaten, vertrouwen, meegaan met de stroom van het leven. Maar in de praktijk is overgave zelden zo eenvoudig. Want wat betekent het eigenlijk — om je over te geven? En aan wát of wie geef je je over?

In mijn werk als lichaamsgericht therapeut zie ik dagelijks hoe beladen dit woord kan zijn. Overgave kan voelen als thuiskomen, maar ook als verlies van (gezonde) controle. Soms lijkt het op ontspanning, terwijl het in feite een oude vorm van bevriezing is: een manier waarop het lichaam ooit heeft geleerd om te overleven.

De vormen van overgave

Er zijn grofweg twee vormen van overgave:

1.      Bewuste overgave, die voortkomt uit innerlijke veiligheid. Hier is ruimte om te voelen, aanwezig te blijven en contact te houden met jezelf. Deze overgave ontspant het zenuwstelsel, opent het lichaam en maakt verbinding mogelijk — met de ander, met het leven, met iets groters.

2.      Onbewuste overgave, die voortkomt uit angst of machteloosheid. Het is de overgave van het kind dat ooit moest verdwijnen om te overleven, dat leerde dat meebewegen veiliger was dan aanwezig zijn. Die overgave lijkt rustig, maar is in feite een vorm van dissociatie: het lichaam lijkt stil, maar het contact is verbroken.

Beide kunnen aan de oppervlakte op elkaar lijken: zacht, meegaand, ‘open’. Maar waar de ene uit volwassenheid komt, is de ander een echo van oude pijn.

Wanneer overgave helend is

Gezonde overgave ontstaat niet door wilskracht, maar door veiligheid. Ze is geworteld in het lichaam — in een zenuwstelsel dat zich niet langer hoeft te verdedigen. In therapie zie je dit vaak gebeuren als iemand niet langer tegen zijn gevoelens vecht. Er komt ruimte voor verdriet, verlangen, misschien ook boosheid. Het lichaam zucht, laat los. Er komt beweging. Die overgave is niet passief. Ze vraagt juist een diepe vorm van aanwezig zijn — van voelen zonder te verdwijnen. Dat is iets anders dan laten gebeuren; het is een actief toelaten, met wortels in bewustzijn en keuze.

Wanneer overgave destructief wordt

Toch is overgave niet altijd wenselijk of helend. Mensen met trauma of hechtingswonden verwarren overgave soms met aanpassing. Ze geven zich te snel over aan relaties, systemen, autoriteit of spirituele idealen — uit een verlangen naar rust of eenheid. Maar als die overgave niet is ingebed in zelfgevoel, kan het leiden tot grensverlies, afhankelijkheid of herhaling van oud onrecht. In die zin is het soms juist helend om niet over te geven — om weerstand te voelen, onderscheid te maken, grenzen te ervaren. Overgave zonder begrenzing is geen liefde, maar oplosbaarheid. Soms is het zelfs wezenlijk om niet mee te bewegen.

Er zijn momenten waarop de meest gezonde, liefdevolle keuze juist is om trouw te blijven aan jezelf — om te voelen waar jouw grens ligt, waar iets niet klopt of te veel vraagt. Dat is geen verzet uit angst, maar een vorm van volwassen aanwezigheid: het lichaam dat zegt tot hier, en niet verder. Die weerstand is dan geen blokkade, maar bescherming — een bewuste begrenzing die de bedding vormt waarin echte overgave later kan ontstaan.

Overgave in relaties

In intieme relaties raakt dit thema diep. Overgave aan de ander kan iets heel moois zijn — een dans van vertrouwen. Maar het vraagt dat we eerst kunnen rusten in onszelf. Anders verliest de overgave haar vrijheid en wordt ze een poging om gezien, gedragen of gered te worden. De volwassen vorm van overgave is dus nooit een offer, maar een ontmoeting: ik blijf bij mezelf, en juist daardoor kan ik me openen voor jou.

De paradox

Echte overgave is geen doel, maar een gevolg. Ze ontstaat wanneer het lichaam voelt dat het veilig is om los te laten. Je kunt haar niet forceren, niet willen, niet oefenen als techniek. Ze is wat gebeurt als verzet smelt — niet door druk, maar door bewustzijn.

Daarin ligt de paradox: we kunnen pas echt loslaten als we onszelf eerst helemaal vasthouden. Soms begint overgave dus niet met loslaten, maar met voelen waar we nog vasthouden. Niet om dat af te leren, maar om te leren begrijpen waarom we dat doen. Dan ontstaat langzaam die stille beweging van binnenuit — het moment waarop het lichaam zucht, en iets in ons zegt: nu mag ik weer meebewegen met het leven.

Neem de tijd om te voelen waar jouw grenzen liggen, waar je mag toelaten en waar je mag vasthouden. In die bewuste balans ontstaat ruimte voor echte overgave — een overgave die voortkomt uit rust, vertrouwen en trouw zijn aan jezelf.

#overgave #hechting #belichaming #bewustzijn #symbiose #separatieindividuatie #verbinding #autonomie #agency #containment #lichaamsgerichtetherapie #traumaheling #complextrauma #biodynamischepsychotherapie #narm #psychologie #neurologie #relaties #verbinding #grenzen #weerstand #liefde