Verantwoordelijkheid

Over verantwoordelijkheid

Soms lijken we alles goed te doen — we communiceren, proberen te verbinden, houden rekening met de ander, stellen ons open, regelen, dragen, en blijven zoeken naar hoe het anders kan. En toch loopt het mis. Zoals in mijn eigen renovatieproces, waarin deadlines verschoven, kosten opliepen en ik steeds opnieuw mezelf de vraag stelde: Heb ik iets gemist? Had ik dit kunnen voorkomen?

Het is een bekende reflex. Als iets misloopt, zoek ik de verantwoordelijkheid als eerste bij mezelf. Had ik helderder moeten zijn? Juridisch steviger? Beter moeten inschatten wat er nodig was in de samenwerking? Had ik…?

In die vragen zit iets oprechts. De bereidheid om te onderzoeken, om niet alleen naar de ander te wijzen, is kostbaar. Maar als die bereidheid te groot wordt — als we alle verantwoordelijkheid bij onszelf gaan leggen — raken we uit balans. Dan worden we óf overvraagd, óf blijven we verantwoordelijkheden dragen die eigenlijk niet van ons zijn. We raken verstrikt in een oud patroon: alles bij onszelf zoeken, ons aanpassen, voorkomen dat het misgaat.

Voor mij begon dat al jong. Ik leerde dat het mijn taak was om het goed te maken, om harmonie te bewaren, om te dragen wat eigenlijk te zwaar was. En nu, als volwassene, ontmoet ik dat patroon opnieuw, maar dan in complexere vormen. Niet alleen in werk of relaties, maar ook in systeemdynamieken waarin niet altijd duidelijk is wie wat draagt, en waar het misgaat als niemand expliciet zegt: dit is van mij.

Wat is verantwoordelijkheid eigenlijk?

We gebruiken het woord vaak alsof het vanzelfsprekend is. Maar er zit van alles onder.

·       Er is verantwoordelijkheid voelen — iets raakt ons, en we willen zorg dragen.

·       Er is verantwoordelijkheid nemen — actief een rol of taak op ons nemen.

·       Er is verantwoordelijkheid geven — iemand bewust iets toevertrouwen.

·       En er is verantwoordelijkheid krijgen — iets opgelegd krijgen, gevraagd of ongevraagd.

In gezonde relaties is er ruimte om deze vormen bewust te onderscheiden. Maar in dynamieken waarin grenzen diffuus zijn, of waarin we oude aanpassingsstrategieën herhalen, worden deze vormen door elkaar gehaald. We voelen ons verantwoordelijk voor het gevoel van de ander. We nemen verantwoordelijkheid over die ons niet toekomt. We krijgen taken toebedeeld zonder stem of toestemming. En soms geven we verantwoordelijkheid weg uit vermijding of uitputting — omdat het gewoon te veel is.

Waar wordt verantwoordelijkheid ongezond of destructief?

Verantwoordelijkheid wordt destructief als het leidt tot zelfverwaarlozing of onderdrukking van grenzen. Als het voortkomt uit angst, schuld of een diep gevoel van onveiligheid. Het wordt ongezond als we de last van anderen dragen om liefde te verdienen, of als we blijven investeren in iets wat ons ondermijnt — terwijl we het niet meer voelen als van onszelf. En het wordt ook schadelijk als we de verantwoordelijkheid buiten onszelf blijven leggen, en de ander blijven aankijken in plaats van ons eigen aandeel te erkennen. In beide gevallen verdwijnt de werkelijke bedding voor verbinding: het vermogen om in wederkerigheid en volwassenheid naast elkaar te staan.

Wat is nodig voor herstel?

Herstel begint met onderscheid. Wat is van mij, wat is van jou, en wat hoort misschien wel bij een groter systeem? Wat draag ik uit vrije keuze, en wat draag ik uit angst of gewoonte? Waar zeg ik “ja” zonder dat mijn lichaam daarin meegaat? En durf ik ook “nee” te zeggen tegen dat wat mij niet langer toebehoort?

Verantwoordelijkheid is in essentie iets moois. Het draagt de wortels van volwassenheid, van betrouwbaarheid, van liefde in actie. Maar het vraagt verfijning. Bewustzijn. En soms de moed om iets wat te zwaar is, niet meer te tillen.

Misschien is dat wel de grootste verantwoordelijkheid die we hebben: trouw blijven aan dat wat van ons ís — en leren teruggeven wat we nooit hadden hoeven dragen.

Herken je dit thema?

In jezelf, in je werk, in relaties? Wat is verantwoordelijkheid voor jou — en waar voel je dat je te veel of juist te weinig draagt? Je bent welkom om te delen wat het bij je oproept. Laten we samen onderscheiden wat van ons is, en wat niet langer gedragen hoeft te worden. Voor onszelf, voor onze relaties en voor de wereld waarin we leven.

#verantwoordelijkheid #innerlijkwerk #belichaamdbewustzijn #traumaheling #systemischwerk #persoonlijkeontwikkeling #narm #biodynamischetherapie #zelfleiderschap #lichaamsgerichtetherapie #volwassenworden #bewustzijnsontwikkeling #heling #grenzenvoelen #authentiekleven