zelfregulatie en co-regulatie

Je zenuwstelsel wil je niet ‘fixen’, het wil verbinding.

We kennen allemaal momenten waarin we ons overweldigd voelen, afgesloten raken, of net andersom: té veel willen doen, té snel willen gaan. Ons zenuwstelsel is voortdurend bezig om ons in balans te houden — vaak buiten ons bewustzijn om.

In lichaamsgerichte- en traumatherapie spreken we dan over zelfregulatie en co-regulatie: twee natuurlijke manieren waarop ons lichaam spanning, emoties en prikkels verwerkt. Niet als ‘techniek’, maar als iets fundamenteel menselijks.

Wat is zelfregulatie?

Zelfregulatie is het vermogen om jezelf tot rust te brengen, bij jezelf te blijven, en spanning te verwerken — zonder jezelf te verliezen.

Dat betekent niet: “altijd kalm blijven” of “jezelf onder controle houden”. Integendeel: het betekent dat je ruimte hebt om te voelen, te bewegen, te ademen, en weer terug te komen naar jezelf.

Voorbeelden van gezonde zelfregulatie:

·       Je merkt dat je gespannen bent en vertraagt je ademhaling.

·       Je voelt verdriet opkomen en laat het zachtjes toe, zonder overweldiging.

·       Je herkent wanneer je over je grens gaat en kiest bewust voor herstel.

In biodynamische therapie ondersteunen we dit proces door het lichaam te helpen spanning los te laten — soms via beweging, soms via ontlading, soms via stilte. Je zenuwstelsel leert opnieuw: ik ben veilig, ik mag voelen, ik kan mezelf dragen.

En co-regulatie?

We worden geboren in relatie. Een baby leert zichzelf reguleren via het zenuwstelsel van de verzorger. Wanneer die afstemming ontbreekt, leert het kind: ik moet het alleen doen — of erger: ik ben te veel, ik ben niet oke, ik ben onveilig.

Co-regulatie is de helende ervaring van in contact zijn met een ander, zó dat jouw systeem zich mag ontspannen, afstemmen, vertragen of opladen.

Het is de blik, de toon, de houding van de ander die zegt: ik ben hier, jij mag er zijn, alles in jou is welkom.

In therapie is co-regulatie vaak de basis van heling. Een afgestemde therapeut biedt niet alleen woorden, maar ook een zenuwstelsel dat veiligheid uitstraalt. Dit zorgt ervoor dat oude patronen verzachten en het lichaam weer vertrouwen opbouwt in relatie.

In NARM kijken we naar hoe verstoringen in co-regulatie (zoals verwaarlozing, miskenning of onveiligheid) hebben geleid tot verlies van zelfverbinding. En hoe de relatie in het hier-en-nu opnieuw een brug kan zijn naar zelfregulatie. Want gezonde autonomie kan alleen bestaan in een bedding van veilige verbinding.

Waarom zijn beide nodig?

Zelfregulatie en co-regulatie versterken elkaar:

·       Zonder zelfregulatie word je afhankelijk van de ander om je goed te voelen.

·       Zonder co-regulatie raak je geïsoleerd en gespannen in je eentje.

Heling is dus geen kwestie van “jezelf leren reguleren zonder hulp”, maar van leren dat je niet alles alleen hoeft te dragen én dat je jezelf wél kunt dragen als het nodig is.

Herstel van regulatie betekent:

·       Jezelf niet ‘fixen’, maar voelen en volgen.

·       Je zenuwstelsel leren lezen: wat heb ik nodig?

·       Herkennen wanneer je steun mag zoeken.

·       Grenzen voelen zonder jezelf af te sluiten.

·       Emoties verwelkomen zonder overspoeld te raken.

·       In verbinding blijven — met jezelf én de ander.

Wil je ervaren wat zelf- en co-regulatie voor jou kunnen betekenen?

In mijn praktijk werk ik lichaamsgericht en afgestemd, zodat je op jouw tempo kunt ontdekken hoe het is om je veilig te voelen — in jezelf én in contact. Niet door te ‘doen’, maar door te zijn. Samen bouwen we aan jouw innerlijke rust en veerkracht.

Je bent welkom — precies zoals je nu bent.

Annelien Nijland Fotografie. Foto natuur Overveen Staatsbosbheer, mijn dochter en ik 2024.